Φύλλο εργασίας για την εμπέδωση του ποιήματος

1. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ποιήματα του Κ. Καβάφη διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες σύμφωνα με το περιεχόμενό τους :

• Ιστορικά

• Διδακτικά – φιλοσοφικά
• Αισθησιακά-Ηδονικά

να μελετήσετε το ποίημα και να το εντάξετε στην/ στις κατηγορία/-ες που ανήκει. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

2.Σε ποιο πρόσωπο μιλάει ο ποιητής και σε ποιον απευθύνεται ,κατά τη γνώμη σας;

3.Να δικαιολογήσετε τον τίτλο του ποιήματος. Ποια η σημασία της φράσης: «όσο μπορείς»;

4. Ποιες κοινωνικές εκδηλώσεις μπορούν να ευτελίσουν τη ζωή του ανθρώπου;

5.«ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική»: ποιον κίνδυνο επισημαίνει ο ποιητής στον στίχο αυτό;

6 .Να εντοπίσετε στο ποίημα τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ποίησης του Καβάφη και της γλώσσας που χρησιμοποιεί, με βάση τα παρακάτω στοιχεία:

• ιδιότυπη γλώσσα του Kαβάφη: πρόκειται για λόγια γλώσσα με τύπους της δημοτικής αλλά και των αρχαίων ελληνικών(μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής). Μερικές φορές έχει και ιδιωματικούς τύπους της Κωνσταντινούπολης. Η καβαφική γλώσσα αναγνωρίζεται εύκολα.

• Από άποψη μορφής τα ποιήματά του είναι μοντέρνα/νεωτερικά. Συνήθως, δεν έχουν ομοιοκαταληξία, οι στροφές μπορεί να μην έχουν ίσο αριθμό στίχων και οι στίχοι είναι ανισοσύλλαβοι.Το μέτρο είναι συνήθως ιαμβικό.
•  Μερικές φορές απουσιάζει η στίξη. Άλλες όμως φορές η στίξη παίζει σημαντικό ρόλο (πχ. ειρωνεία, σκηνοθετικές οδηγίες απαγγελίας, όπως χαμήλωμα φωνής όταν έχουμε παρένθεση).
• Ο ποιητικός του λόγος είναι απλός, λιτός, πυκνός, επιγραμματικός, αντιρητορικός, πεζολογικός, συνήθως χωρίς διακοσμητικά επίθετα και λυρικές εκφράσεις, χωρίς πλούσια εκφραστικά μέσα.

7. Διαβάστε το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Το Παράπονο» και να το συγκρίνετε θεματικά κι ιδεολογικά με το ποίημα του Κ. Καβάφη «Όσο μπορείς» . Σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε; 

Εδώ στου δρόμου τα μισά
έφτασε η ώρα να το πω
άλλα είναι εκείνα που αγαπώ
γι' αλλού γι' αλλού ξεκίνησα.

Στ' αληθινά στα ψεύτικα
το λέω και τ' ομολογώ.
Σα να 'μουν άλλος κι όχι εγώ
μες στη ζωή πορεύτηκα.

Όσο κι αν κανείς προσέχει
όσο κι αν το κυνηγά,
πάντα πάντα θα 'ναι αργά
δεύτερη ζωή δεν έχει.

Οδυσσέας Ελύτης, "Το Παράπονο", Τα ρω του έρωτα  (1972), Ποίηση, Ίκαρος 2002, σελ. 298.

8. Να απαντήσετε στον Καβάφη και στο ποίημά του «όσο μπορείς» σε μία (1) παράγραφο 10 περίπου γραμμών. Τι πρέπει να κάνει/να κάνουμε, για να μη γίνει η ζωή μας ξένη, φορτική;